Mükemmel Gözlere Sahip Mantis Karidesi
Mantis karidesi dünyanın en mükemmel gözlerine sahip canlılarından biridir. İnsanlardan 10 kat daha fazla renk görür. Bizim algılayamadığımız mor ötesi ve polarize ışıkları rahatlıkla algılayabilir. Üstelik bu canlılar bilim insanlarının daha önce rastlamadığı yepyeni bir görme tekniğine yani üç merkezli bir görme sistemine sahiptirler.
Tüm bunlar ne demektir?
İnsan gözlerinde 3 alıcı varken, mantis karideslerinin gözlerinde tam 12 alıcı vardır. Bu da insanlardan 10 kat daha fazla renk görebildikleri anlamına gelir. Ayrıca insanların göremediği polarize ve ultraviole ışıkları da görebilirler. Tüm bunların yanında mantis karidesleri, bilim insanlarının ‘optik fizik kurallarının ötesinde, yepyeni bir görme çeşidi’ olarak adlandırdıkları trinoküler yani üç merkezli görüşe sahiptirler. Bu şu anlama gelir: İnsanlar ve birçok hayvan dürbünsel yani binoküler görüşe sahipken, karidesler iki gözünü bağımsız hareket ettirip, gözlerindeki üç görsel bölgeyi eş zamanlı olarak kullanabildikleri için trinoküler görüşe sahiptirler.
Bu muhteşem bir yaratılıştır. Ancak mantis karidesinin süper özellikleri bunlarla da bitmez. Mantis karideslerinde ayrıca birçok böcekte ve kabukluda görülen petek gözler vardır. Petek gözleri birçok ufak gözcükten oluşan dev bir göz olarak düşünebilirsiniz. Her gözcükten gelen görüntüler fotoreseptör olarak adlandırılan ışığa hassas pigmentlere iletilir. Bizde sadece 3 fotoreseptör varken bu canlılarda 16 tane vardır. Mantis karidesinin gözünde görülen tek çizgi ise rengi algılayan fotoreseptörlerin toplandığı yerdir.
Mantis karidesinin gözlerinde bir başka teknoloji daha vardır. Bir dizi filtre kullanarak gelen ışığı farklı renklere ayırabilirler. Bunu bir çeşit gözlük takmaya benzetebiliriz. Sussex Üniversitesi’nden nörolog Daniel Osorio bu durumu renkli gözlük takmaya benzetir ve şöyle anlatır: ‘Bu filtreler bazı frekanstaki ışıkları engellerken bazılarının da geçmesine izin verir. Bunu mavi ışığı azaltmak ve bulutlu havalarda netliği arttırmak için sarı mercekli gözlük takmaya benzetebiliriz.’
Bilim adamları bu gözlük mekanizmasının henüz ne işe yaradığını bilmiyorlar ama o kadar kompleks ve hassas bir sistem ki, çok hayati bir rol oynadığına inanıyorlar.
Bilim insanlarına göre mantis karideslerinin bu süper görüşle nasıl bir dünya gördüğünü bilemeyiz, ama anlamaya çalışabiliriz. Denizin diplerinde yaşayan ve belki pek çok kişinin haberinin bile olmadığı minik bir canlının bu kadar üstün bir teknolojiyle donatılması, Allah’a duyduğumuz hayranlığı kat kat arttıran yaratılış mucizelerinden biridir.
“Göklerde ve yerde ne varsa tümü Allah’ındır. Allah, her şeyi kuşatandır.” (Nisa Suresi, 126)