Optik Kurallarını Bilen Kelebekler

Optik Kurallarını Bilen Kelebekler
1. Gelen Işık
2. Yansıyan Işık
3. Normal
4. Geliş Açısı
5. Yansıma Açısı
6. Yansıtıcı Yüzey
1. Eğik Açılı Işın
2. Dik açılı Işın
3. Sıcak
4. Dik açılı Işın
5. Daha Sıcak

Fizikçilerin optikte kullandıkları üç temel kural vardır. Bunlar sırasıyla şöyledir:

1. Bir yüzey, üzerine gelen güneş ışınlarının yüzeyle yaptığı açı 90 dereceye yaklaştıkça ısınır.

2. Aynı açıda güneş ışını alan iki yüzeyden koyu renkli olanı daha çok ısınır.

3. Yansıtıcı bir yüzey, üzerine gelen ışını normali (yüzey ile 90 derece yaptığı var sayılan dikme) ile kaç derece yapıyorsa o açıyla yansıtır.

Bu kuralları fizik okuyanlar bilirler, ancak bugün pek çok insan bu kuralların varlığından haberdar bile değildir. Bunların günlük hayatta nasıl etkileri olduğundan ya da ne işe yaradıklarından da habersizdirler. Elbette ki optik kurallarının herkesçe bilinmemesi son derece doğaldır. Bunda yadırganacak bir durum yoktur. Ancak şaşırtıcı olan, bu kuralları çok iyi bilen başka canlıların olmasıdır.

İnsanların bilmediği ya da farkında olmadığı bu kurallardan kelebekler haberdardır. Üstelik kelebekler bu optik kurallarından günlük yaşamlarında da faydalanmaktadırlar. Bu konuyu Colias kelebeklerinden örnek vererek açıklayalım.

Colias kelebeği vücut sıcaklığı 28°C’den düşük olduğunda uçamaz. Bu durumda hemen kanatlarını açar ve sırtını güneşe dönerek güneş ışınlarını dik alacak şekilde durur. Kelebek yeterince ısınıp vücut ısısı 40°C’ye kadar çıktığında kendi ekseni etrafında 90 derece döner. Böylece güneş ışınlarını yatay alır hale gelir. Bu hareket ile güneş ışınlarının ısıtıcı etkisi en aza indirilmiş olur. Dolayısıyla kelebeğin vücut ısısı düşmeye başlar.

Bunların yanı sıra bu cins kelebeklerin kanatlarında siyah lekeler bulunur. Bu lekeler ısıyı kelebeğin vücudunda toplamaya yarar. Üstelik bunlar vücudun en çok ısınmaya ihtiyaç duyduğu bölgelerine yakın olarak yerleştirilmiştir. Böylece diğer bölgelerden daha çabuk ısınan lekelerden yapılacak ısı nakli için kullanılan mesafe kısalmış olur.

Pieris cinsi kelebekler ise kanatlarını öyle bir açıda ayarlarlar ki, tıpkı bir mercekteki gibi tüm ışınları vücutlarının en çok ısınması gereken bölgelerinde toplayabilirler.33

 

 

 

Sağ:

Pieris cinsi kelebekler  kanatlarını öyle bir açıda ayarlar ki, güneş ışınlarını vücutlarının en çok ısınması gereken bölgelerinde toplayabilirler. Bu, optik bilgisi gerektiren bir davranıştır. İnsanlar da kelebeklerin yaptığı gibi, ışınları bir noktada toplamak için çukur aynalar ve mercekler kullanırlar. Pieris kelebeklerinin, optik bilgisi gerektiren böyle birşeyi başarabilmelerinin tek nedeni vardır: Allah bu canlılara en verimli şekilde nasıl ısınabileceklerini ilham etmektedir.

Şüphesiz bu kelebekler hayatlarının hiçbir döneminde fizik-optik eğitimi almamışlardır. Fizik kurallarından, hangi açının güneş ışınlarını daha verimli alacağından da haberdar değildirler. Bütün bunlar kelebeklere öğretilmektedir.

Bu canlılara en verimli şekilde ısınmak için neler yapmaları gerektiğini ilham eden, her şeyi koruyan ve gözeten Allah’tır. Rabbimizin her şeyin hakimi olduğu bir ayette şöyle haber verilmektedir:

Göklerde ve yerde her ne varsa O’nundur. Şüphesiz Allah, hiçbir şeye ihtiyacı olmayan (Gani)dır, övülmeye layık olandır. (Hac Suresi, 64)

“I ve II numaralı ışınlar şekilde görüldüğü gibi, yatayla belli bir açı yapacak şekilde gelmektedir. Her iki ışının da A noktasında buluşması için, karşılıklı yerleştirmek kaydıyla 2 yansıtıcı kullanmanız isteniyor. Işınların A noktasında buluşması için yansıtıcılar yatayla kaç derece yapacak şekilde yerleştirilmelidir?”
Belki de üniversite sınavlarında karşılaşılabilecek nitelikte olan bu sorunun benzeri bir problemi Pieris kelebekleri, yaşadıkları her gün çözmektedirler. Her gün bu açı hesaplamalarını yaparak güneşten verimli bir şekilde yararlanmaktadırlar. Şüphesiz bu kelebekler, fizik öğretmenlerinden ders almamışlardır. Bu hesaplamayı sonsuz ilim sahibi olan Allah’ın kendilerine ilhamı sayesinde yapabilmektedirler.

editor